afb. begin dertiger jaren
De Van der Weeghensingel is genoemd naar Jan van der Weeghen. Geboren ergens tussen 1560 en 1570 te Boxtel, overleden 1642 in 's-Hertogenbosch. Hij woonde onder andere in de Verwersstraat en was lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. Bij het ontwerpen van het stratenplan van De Muntel, zou de straat nog Munteldijk genoemd gaan worden. Bij raadsbesluit van 2 februari 1921 werd de straat toch met haar huidige naam benoemd. Van der Weeghen studeerde medicijnen en wiskunde te Leuven, waar hij ook zijn dissertatie verdedigde. Van beroep was hij ingenieur van vestingwerken. Hij leefde in de roerige tijden van de Tachtigjarige Oorlog. Tijdens en vlak na het Twaalfjarig Bestand (1609-1621) is Van der Weeghen op veel manieren actief geweest om de vesting Den Bosch te verbeteren en te verstevigen. Middeleeuwse rondelen werden omgebouwd tot bastions. In totaal negen van die in die tijd moderne vestingwerken bouwde de stad. Daarvan zijn er slechts drie bewaard gebleven: Bastion Anthonie, Bastion Baselaar en Bastion Vught. Bastion Oranje is pas in 1634 gebouwd, dus na de inname van de stad in 1629. Vóór de bastions plaatste men nog andere verdedigingswerken, zoals ravelijnen, halve manen, enveloppen en hoornwerken. Een groot aantal van deze voorwerken is rond 1890 gesloopt. Van der Weeghen ontwierp ook een kanaal langs Fort Crèvecoeur (in handen van de Staatsen), om toch vanaf de (Buiten)Dieze naar de Maas te kunnen komen. Jan van der Weeghen is echter vooral bekend geworden door zijn ontwerp van het Kruithuis, dat gebouwd is tussen 1618 en 1621. Het grondplan van het complex, ontworpen om buskruit veiliger te bewaren, is een gelijkmatige zeshoek. Het gebouw met zijn gevaarlijke inhoud zou zo ver mogelijk van het centrum van de stad worden gebouwd, vlakbij de stadsmuur. De buitenmuren zonder ramen zijn één meter dik. Bij een ontploffing zou de verwoestende kracht hiervan zich niet op de stad richten, maar op de drie bewust zwakke plekken van het gebouw: de toegangspoort (van de stad gekeerd), het binnenplein (dunnen binnenmuren) en het dak (lichte constructie). Het Kruithuis is nooit ontploft. Tegenwoordig is het een rijksmonument dat onderdak biedt aan allerlei culturele activiteiten. Recht tegenover het Kruithuis, aan de noordelijke oever van de Aa, ligt de straat die naar de ontwerper van dit gebouw is genoemd, de Van der Weeghensingel. | 20 |
Jan van der Weeghen wordt geboren te Boxtel. Zijn geboortedatum is niet exact bekend, maar ligt ergens tussen 1560 en 1570. Hij trouwt in 1598 met Mayke van Voorn, dochter van een Bossche stadsbestuurder en overlijdt in maart 1642. Hij studeert en promoveert aan de Universiteit van Leuven en is lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. In 's-Hertogenbosch is hij heel actief in de ontwikkeling en uitbouw van de vesting. Het meest bekend is hij als ontwerper van het Kruithuis (1621), een opdracht die hij voor de aartshertogen uitvoert. | 102 |
Jan van der Weeghen is goboren in Boxtel omstreeks 1560-1570. Hij studeerde te Leuven aan de universiteit bij professor Adriaan van Roomen, hoogleraar in de medicijnen en wiskunde. Van der Weeghen promoveerde er ook. In 1598 trouwde hij in 's-Hertogenbosch met Mayke van Voorn, de dochter van de Bossche stadsbestuurder Robert van Voorn. Jan van der Weeghen was ingenieur van beroep. In 's-Hertogenbosch was hij lid van de Illustre Lieve Vrouwebroederschap. Hij stierf in maart 1642.
Het was een roerige tijd waarin Van der Weeghen in 's-Hertogenbosch woonde: de Opstand in de Tachtigjarige Oorlog, was in alle kracht uitgebroken. Toch werd er in deze strijd een bestand gesloten; in 1609, een bestand dat twaalf jaar zou duren.
Na het sluiten van dit Twaalfjarig Bestand is Jan van der Weeghen op verschillende manieren actief geweest, om de vesting 's-Hertogenbosch te verstevigen en te verbeteren in verband met de te verwachten gevechten.
In 1610 deed hij opmetingen en vervaardigde hij tekeningen van de stadmuren. Deze zouden naar de landsregering in Brussel worden opgezonden en dienden om subsidie te verkrijgen ten behoeve van de te maken kosten.
Van de Weeghen ontwierp ook een kanaal langs het fort Crevecoeur (dat in handen was van de Staatsen), om zodoende toch van de rivier de Dieze in de Maas te komen om ongehinderd handel te kunnen drijven.
Op 10 september 1610 kreeg hij van de stad een bedrag van 60 gulden voor deze tekeningen. Dit tekenen had wel resultaat: vanaf 1614 werd er met een flinke steun van Brussel gewerkt aan de verbeteringen van de vestingwerken.
Van der Weeghen maakte zelf ook reizen naar Brussel om er te onderhandelen. Toen er bleek, dat de landsregering in Brussel verkeerde plannen maakte om de Vughterpoort te verbeteren (er zouden veel huizen gesloopt moeten worden), werd hij naar het zuiden gestuurd om er te bemiddelen. Met succes blijkbaar, want teruggekeerd in 's-Hertogenbosch ontving hij een bedrag van 300 gulden uit dankbaarheid voor bewezen diensten.
Jan van der Weeghen is vooral bekend geworden door zijn ontwerp van het Kruithuis. De plattegrond van dit gebouw, dat ontworpen werd om het kruit beter te bewaren was een gelijkmatige zeshoek.
Het gebouw met zijn gevaarlijke inhoud zou zover mogelijk van het stadscentrum worden gebouwd; vlak bij de stadsmuur. Ook op andere wijzen had men ervoor gezorgd dat bij een eventuele ontploffing van het kruit de stad en haar inwoners zo veilig mogelijk bleven. De buitenmuren (zonder de ramen) waren één meter dik. Als er een ontploffing plaats zou vinden, zou de kracht hiervan niet op de stad richten, maar op de drie zwakke plekken van het gebouw: de toegangspoort (van de stad afgekeerd), het binnenplein (met dunnere muren dan de buitenmuur) en het dak. Dus in ieder geval van de stad af.
Gelukkig is het Kruithuis nooit ontploft. Het monument bestaat nog steeds en biedt momenteel huisvesting aan meer vredelievende activiteiten. Recht tegenover het Kruithuis, aan de noordelijke oever van de rivier de Aa werd in 1921 de daar aangelegde straat in de Muntel genoemd naar de ontwerper van dit gebouw, de Van Weeghensingel.
|
1985 |
Henny MolhuysenStraat en naam : Van der WeeghensingelBrabants Dagblad donderdag 29 augustus 1985 (foto) |
1943 | J.F. Puts (leeraar K.T.A.) |
1943 | W. Bos (Techn. Inst. Bur.) |
1943 | W. Bos (Techn. Inst. Bur.) |
1943 | J.M. Boomen (bibliothecaresse) - W.L. van Roomen (vertegenw.) |
1943 | A.J. van Bakel (schrijver posterijen) - wed. L.P. van Vugt-van Oerle |
1943 | F.A. van Hellemondt - Ch. Laribij (telefoniste P.T.T.) - G.C.M.A. Melis (telefoniste) |
1943 | J.W.L. Steenhuijsen (correspondent) |
1943 | J.N.A. van den Dungen (leeraar K.T.A.) |
1943 | A.J.M. Verkaar (techn. ambt. P.N.E.M.) |
1943 | W.J.L. Bos (installateur) - wed. C. Grinsven-Vissers |
1943 | N.J.C. Voskens (zadelmaker) |
1943 | A.H. Uijlen (architect) |
1943 | J. Begemann (verzekerings-agent) - W. Begemann (kantoorbediende) - wed. B.A. Begemann-Smallenbroek |
1943 | A.J. van Galen |
1943 | J.W. Sars (expediteur) |
1943 | A.W.M. Thissen (slager) |
1943 | A. Wijnands (teekenaar gem. werken) - C.J.H. Wijnands (techn. ambt. gem. werken) - H.W.C. Wijnands (bedrijfsleider) |
1943 | M.H.M. van Langeveld (ambt. R.K.B.) - wed. A.M. van Langeveld-Willems |
1943 | L.J.A. van Luijtelaar (kantoorbediende) - W.H.M. van Luijtelaar (onderwijzeres) - wed. H.J.M. van Luijtelaar-Poulusse |
1943 | C.G.M. Lambooij (timmerman) |
1943 | C.G.M. Lambooy (timmerbedrijf) - J.P. Slegers (kantoorbediende) - P.J. Slegers (koopman in schoonmaakart.) - P.P.J.E. Slegers (onderwijzeres) - P.J. Slegers-Willemse (handel in koloniale waren, handel in suikerwerken) - J. Wisse (contr. rijkslandbouwproefst.) |
1943 | A. Bertrums (verzekeringsagent) - A.F.A. Bertrums (assuradeur) |
1943 | wed. A.M.J. van Eindhoven-Liempt |
1943 | P. de Kroon (agent levensverzekering) - A. Veenhof (kantoorbed. bankinstelling) - J.W. Wouters (ambt. kadaster) |
1943 | L.B.A. Arons (ass. accountant) - J.A. Habraken (typograaf) - S.C.M.F. Kuijpers (pensionhoudster) - V.A.M. Kuijpers (levensverz. agent) |
1943 | J.A. Massuger - L.H. Massuger (kantoorbediende) |
1943 | M.M. van de Boogaart - G.A.L. Felten (ass. accountant) |
1943 | L.A.J. Kurvers (ambt. bij de Raad van Arbeid) |
1928 | B.M.M. Lax |
1928 | A.J.C. van Grinsven |
1943 | A.J.C. van Grinsven |
1928 | L.H.A.M. Dicker |
1943 | L.A.H.M. Dicker (assuradeur) |
1928 | J. Wisse |
1928 | C.J. Gudde |
1936 | C.J. Gudde |
1943 | C.J. Gudde (hoofd eener school) |
1928 | R. Gerrits |
1943 | R. Gerrits (boekhouder) |
1928 | W.P.F. Krijbolder |
1943 | A.A.M. Krijbolder (kantoorbed. P.N.E.M.) - W.P.F. Krijbolder (leeraar K.T.A.) |
1928 | Ir. J.P. van Noorden |
1943 | R.W.H.A. Gevers (muziekleeraar) |
1910 | H. ten Bosch (sigarenmaker) |
1928 | A.M.J.L. Wolfs |
1943 | J.M.C.A. Beekwilder (expediteur) - A.J.H.N. Wouters (winkelbediende) |
1910 | G. Spierings (houthandel) |
1928 | H.C.M. Wijffels |
1943 | G.J.J. Vlasman (boekhouder) |
5212 PH 1..19 5212 PJ 21..43 5212 PH 2..20 5212 PJ 22..42
1909 : aan één zijde bebouwd 1..2